Μέσα στο πραγματικό «Squid Game» της Νότιας Κορέας του χρέους, της ντροπής και της κοινωνικής πίεσης

Η Άντζελα, μια 62χρονη ιδιοκτήτρια ενός κομμωτηρίου στο Mανχάταν, συνήθιζε να στέλνει μερικά από τα κέρδη της σε κάποιους συγγενείς της στη Σεούλ. Εξακολουθεί να στέλνει χρήματα στη μεγαλύτερη αδερφή της — αλλά σταμάτησε να δίνει χρήματα στον γιο και την κόρη της, και οι δύο κοντά στα 30 τους, πριν από περίπου τρία χρόνια.

Διστάζει να δώσει λεπτομέρειες - και μάλιστα ζητά να χρησιμοποιηθεί ένα ψευδώνυμο αντί για το αμερικανικό όνομα που είναι γνωστή στο κομμωτήριο - αλλά είπε στην New York Post ότι αποδοκιμάζει τον τρόπο ζωής, τις ακριβές τσάντες, το μακιγιάζ και τα ρούχα που έμαθε ότι αγόραζε η παντρεμένη κόρη της. Αλλά και για τον γιο της είπε ότι ζούσε πάνω από τις δυνατότητές του με τρόπο που της φαίνεται παράλογος. Είπε ότι δεν ξέρει καν αν έχει χρέος στην πιστωτική του κάρτα και ποιο μπορεί να είναι το ποσό αυτό.

«Φοβάμαι να το μάθω», είπε η Άντζελα. «Δεν ρωτάω, αλλά του λέω «δεν έχει άλλα χρήματα».

Η Angela είπε ότι δεν έχει δει το "Squid Game", το Νο. 1 σόου στο Netflix, το οποιό ρίχνει φως στο υψηλό κόστος ζωής της Νότιας Κορέας και στο τεράστιο χρέος πιστωτικών καρτών και την ντροπή που απορρέει μέσα από όλο αυτό.

«Ξέρω περί τίνος πρόκειται χωρίς καν να το δω», είπε. «Μπορεί να υπάρχει μεγάλη αλήθεια σε αυτή τη σειρά, και μας κάνει (τους Νοτιοκορεάτες) να δείχνουμε χάλια στον υπόλοιπο κόσμο».

Η απόγνωση του χρέους στην Κορέα χρησιμοποιήθηκε από τον δημιουργό του «Squid Game» Hwang Dong-hyuk (αριστερά)

Δυστυχώς για την Άντζελα, η εξαιρετικά δημοφιλής και βίαιη σειρά με 456 απελπισμένους, χρεοκοπημένους Νοτιοκορεάτες που παίζουν μια σειρά παιδικών παιχνιδιών για να δουν ποιος θα επιβιώσει και να κερδίσει ένα έπαθλο 38 εκατομμυρίων δολαρίων — και ποιος θα πυροβοληθεί στο κεφάλι από απόσταση αναπνοής — δεν τελείωσε εδώ. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο δημιουργός της,  Χουάνγκ Ντονγκ-χιουκ επιβεβαίωσε ότι θα υπάρξει και δεύτερη σεζόν.

Το «Squid Game» δεν προέκυψε από το πουθενά. Αναλυτές τόσο της Νότιας όσο και της Βόρειας Κορέας αναφέρουν ότι η σειρά απεικονίζει την άλλη πλευρά του λεγόμενου «Θαύματος στον ποταμό Χαν» - την εκπληκτική άνοδο δηλαδή της νοτιοκορεατικής οικονομίας από το τέλος του Κορεατικού Πολέμου.

Το 1953, περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της Νότιας Κορέας ζούσε σε άθλιες συνθήκες φτώχειας και οι περισσότεροι από τους μισούς ήταν αναλφάβητοι. Όμως μέχρι τα τέλη του 1996, η χώρα είχε γίνει το 29ο μέλος του ΟΟΣΑ, ο οποίος αποτελείται από προηγμένες χώρες.

Αλλά οι Νοτιοκορεάτες, ειδικά οι millennials και η ακόμη νεότερη γενιά, πλήρωσαν ένα τίμημα για μια τέτοια ταχεία ανάπτυξη σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, λένε οι ειδικοί.

«Οι Νοτιοκορεάτες ήταν τόσο πρόθυμοι να ζήσουν καλύτερες στιγμές, που ήταν διατεθειμένοι να κάνουν τα πάντα ώστε να αφήσουν πίσω για πάντα τις τόσο δύσκολες στιγμές που βίωσαν στο παρελθόν», είπε στην The Post η Ζιναν Νον, λέκτορας στο Graduate School of International Studies του Κορεατικού Πανεπιστημίου. «Αυτή η επιθυμία να έχουν μια καλύτερη ζωή τους οδήγησε να κάνουν πράγματα πέρα από τις δυνατότητές τους. Αλλά όλος αυτός ο συμπιεσμένος καπιταλισμός, έκανε την κατάσταση τρελή».

Η Νον είπε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα - ειδικά τις δεκαετίες του 70, του 80 και του 90 - ήταν πολύ σκληρό για τα παιδιά της Κορέας. Η ίδια πήγαινε συνήθως στο σχολείο στις 8 π.μ., και δεν επέστρεφε σπίτι μέχρι τις 23:00 μ.μ.

Όμως, παρά όλα αυτά τα χρόνια σπουδών και σκληρής δουλειάς, οι Νοτιοκορεάτες κάτω των 40 ετών αντιμετωπίζουν τρομακτικές οικονομικές προκλήσεις.

Το χρέος των νοικοκυριών στη Νότια Κορέα, όπου ένα μέσο σπίτι μπορεί τώρα να κοστίζει πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια, έχει εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία χρόνια και τώρα είναι το υψηλότερο στην Ασία. Μάλιστα είναι σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο των ΗΠΑ, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Nodutdol, μιας οργάνωσης της κορεατικής διασποράς με έδρα τη Νέα Υόρκη.

Το μέσο νοικοκυριό της Σεούλ έχει χρέος 44.000 δολάρια, σύμφωνα με μια μελέτη του 2018 από το Ινστιτούτο της Σεούλ . Πιστωτικές κάρτες με τεράστια όρια είναι εύκολο να αποκτηθούν — και η ώθηση για χρήση τους γίνεται χειρότερη από την έντονη ανταγωνιστικότητα της νοτιοκορεατικής κοινωνίας.

Η Νότια Κορέα έχει επίσης ένα από τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών στον κόσμο. Η αυτοκτονία είναι η νούμερο ένα αιτία θανάτου για τους νέους από το 2007 μέχρι και σήμερα, σύμφωνα με μια έκθεση του 2020 από τη Στατιστική Υπηρεσία της Κορέας.

Εκατοντάδες άνθρωποι, πολλοί από αυτούς νέοι, έχουν αυτοκτονήσει από την γέφυρα Μάπο της Σεούλ την περασμένη δεκαετία, σε τέτοιο σημείο που οι αξιωματούχοι της πόλης τοποθέτησαν μηνύματα πρόληψης αυτοκτονίας στις κουπαστές, με μερικά από αυτά να γράφουν: «Είσαι καλός άνθρωπος», «οποιαδήποτε ζωή είναι καλύτερη από τον θάνατο» κα.

Το «Squid Game» δεν προέκυψε από το πουθενά. Το χρέος των νοικοκυριών στη Νότια Κορέα, όπου ένα μέσο σπίτι μπορεί πλέον να κοστίζει πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια, έχει εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία χρόνια

«Η Νότια Κορέα μπορεί να γίνει πολύ αδυσώπητη», είπε στην The Post ο Γκρεγκ Σκαρλατόιου, ο εκτελεστικός διευθυντής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Βόρεια Κορέα που έζησε στη Σεούλ για 20 χρόνια με τη Νοτιοκορεάτισσα σύζυγό του.

«Πρόκειται για μια χώρα που έχει υποστεί θεαματικές αλλαγές και ανάπτυξη σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Πολύς κόσμος έχει μείνει όμως πίσω. Πολλοί χρεώθηκαν λόγω της απίστευτης πίεσης να συμβαδίσουν, να είναι οι καλύτεροι και να αγοράσουν το καλύτερο. Και πλέον δεν βλέπουν κάποια διέξοδο. Η ντροπή είναι πολύ μεγάλη στην κορεατική κουλτούρα. Το αποκαλούν choi moyon — κρύβω το πρόσωπό μου. Στις ΗΠΑ, η αποτυχία είναι η μητέρα της επιτυχίας. Μπορείς να κηρύξεις πτώχευση και να μην τρέξει τίποτα. Δείτε τον Τραμπ για παράδειγμα. Στη Νότια Κορέα είναι πολύ δύσκολο να επιστρέψεις από την αποτυχία και κάποιος σαν τον Τραμπ, δεν θα είχε καμία τύχη εκεί», τονίζει ο Σκαρλατόιου.

Η ερευνήτρια Σάρα Α. Σον του Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ ανέφερε, σε σχετικές δηλώσεις της στο «Conversation», πως το κεντρικό στοιχείο είναι το χρέος των νοικοκυριών, επισημαίνοντας ότι το εν λόγω ποσό αυξήθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σε σχέση με το εισόδημα, οπότε -κατά συνέπεια- υπερβαίνει ήδη το ετήσιο ΑΕΠ της χώρας.

Ο Λι Ιν-τσεόλ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Real Good Economic Research, σε σχετικές δηλώσεις στον «Guardian», εξήγησε: «Το συνολικό ποσό του χρέους που προκύπτει από τους Νοτιοκορεάτες, σε ατομικούς όρους, σημαίνει ότι ακόμα και αν εξοικονομούσαν κάθε δεκάρα που κερδίζουν για ένα ολόκληρο έτος, δεν θα μπορούσαν να το αποπληρώσουν και, μάλιστα, ο αριθμός των ανθρώπων με οφειλές αυξάνεται με εκθετικό ρυθμό».

Έτσι, δεδομένης αυτής της περίστασης, η κυβέρνηση προσπάθησε να σταματήσει την αύξηση του χρέους, αυξάνοντας -με τη σειρά της- τα επιτόκια και επιβάλλοντας πιστωτικούς περιορισμούς για τους νεότερους, οι οποίοι αποτελούν την κοινωνική ομάδα που οφείλει τα περισσότερα σε σχέση με το εισόδημά της.

Ωστόσο, εκείνοι που δεν διαθέτουν τα χρήματα για να αντιμετωπίσουν απρόβλεπτα γεγονότα, όπως είναι η ξαφνική απόλυση ή η ασθένεια ενός μέλους της οικογένειάς τους, αναζητούν άλλους τρόπους για να λύσουν τα προβλήματά τους, τουλάχιστον για λίγο.

Αποτέλεσμα αυτού είναι το να στραφούν σε πιο επικίνδυνους δανειστές με υψηλότερο κόστος, διακινδυνεύοντας να αντιμετωπίσουν τους εισπράκτορες των οφειλών, εάν δεν μπορούν να αποπληρώσουν το χρέος τους.

«Είναι σχεδόν αδύνατον το να ζήσεις άνετα»

Το βάρος του χρέους δεν πιέζει όλους με τον ίδιο τρόπο, καθώς το 20% των πλουσιότερων Νοτιοκορεατών έχει καθαρή οικονομική δύνμαη 166 φορές μεγαλύτερη από το 20% των φτωχότερων πολιτών.

Μάλιστα, η αύξηση των τιμών των κατοικιών, σε συνδυασμό με την αύξηση της ανεργίας των νέων και την πανδημία του κορονοϊού, επιτείνουν το πρόβλημα της οικονομικής ανισότητας.

Ο Κου Γιονγκ-χιουν, 35 ετών, σε σχετικές δηλώσεις στους «New York Times» υποστήριξε ότι είναι πλέον «σχεδόν αδύνατο για κάποιον να ζήσει άνετα με τον μισθό ενός τακτικού υπαλλήλου».

Ψυχολογικές επιπτώσεις

Παρά το γεγονός ότι είναι μια από τις πιο επιτυχημένες οικονομικά ασιατικές κοινωνίες, τις τελευταίες δεκαετίες η Νότια Κορέα γνώρισε την κατάρρευση των παραδοσιακών θεσμών και την κοινωνική κονιορτοποίηση, σύμφωνα με σχετικές δηλώσεις του Γιουν Σουκ-τζιν, κριτικού θεάτρου και καθηγητή Σύγχρονης Λογοτεχνίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Τσουνγκνάμ, στην προαναφερθείσα δημοσίευση των «New York Times».

Χαρακτηριστικά, ο ίδιος πρόσθεσε: «Οι Νοτιοκορεάτες συνήθιζαν να έχουν συλλογικό και κοινοτικό πνεύμα».
Ωστόσο για τον Γιουν Σουκ-τζιν, η ασιατική οικονομική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του '90 «έκανε τον καθέναν να αγωνίζεται για τον εαυτό του».

Αυτός είναι πιθανώς ο λόγος που τα τυχερά παιχνίδια και η αγορά κρυπτονομισμάτων άνθησαν στη Νότια Κορέα, δίνοντας στους ανθρώπους την ψευδαίσθηση ότι «αλλάζουν τη ζωή τους σε ένα δευτερόλεπτο», σύμφωνα με τον Κου Γιονγκ-χιουν.

Επίσης, ο Κου Γιονγκ-χιουν εξέφρασε την πεποίθηση ότι η χρήματων σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα έχει γίνει εμμονή για πολλούς Νοτιοκορεάτες, για τους οποίους είναι δύσκολο να βρουν μια αξιοπρεπή δουλειά.

Μάλιστα, ο 35χρονος Νοτιοκορεάτης αναφώνησε: «Αναρωτιέμαι πόσοι άνθρωποι θα συμμετείχαν στο "Squid Game" αν αυτό γινόταν στην πραγματική ζωή».

Προσωπικά βιώματα

Η έμπνευση του δημιουργού του «Squid Game» για τη σειρά, προήλθε από τις δικές του οικονομικές κρίσεις, η χειρότερη από τις οποίες συνέβη μετά την παγκόσμια κατάρρευση του 2008.

«Ήμουν πολύ στενοχωρημένος οικονομικά επειδή η μητέρα μου απολύθηκε από την εταιρεία στην οποία εργαζόταν», είπε στον Guardian τον περασμένο μήνα ο Χουάνγκ. «Υπήρχε μια ταινία πάνω στην οποία δούλευα αλλά δεν υπήρχαν χρήματα για να πληρωθούμε. Ουσιαστικά δεν μπορούσα να δουλέψω για περίπου ένα χρόνο. Έπρεπε να πάρουμε δάνεια — η μητέρα μου, εγώ και η γιαγιά μου».

«Οι Νοτιοκορεάτες ήταν τόσο πρόθυμοι να ζήσουν καλύτερες στιγμές γιατί έπρεπε να περάσουμε τόσο δύσκολες στιγμές», λέει η λέκτορας Jinah Kwon.Dylan Goldby για την NY Post

Ο Χουάνγκ βρήκε καταφύγιο σε καφετέριες με κόμικς της Σεούλ, διαβάζοντας βιβλία επιβίωσης όπως το «Liar's Game».

«Σχετιζόμουν και έβαζα τον εαυτό μου στην θέση των χαρακτήρων των κόμικ και των βιβλίων, που ήταν απελπισμένοι για χρήματα και επιτυχία», είπε. «Αυτό ήταν το χαμηλότερο σημείο στη ζωή μου. Αν υπήρχε ένα παιχνίδι επιβίωσης όπως αυτό στην πραγματικότητα, αναρωτιόμουν, θα συμμετείχα άραγε σε αυτό για να βγάλω χρήματα για την οικογένειά μου;»

Το "Squid Game" προέκυψε μέσα από ένα διασκεδαστικό παιδικό παιχνίδι, που φέρει το σχήμα καλαμαριού σε ένα χωράφι. «Ήμουν καλός στο να παλεύω μέχρι το κεφάλι του καλαμαριού», είπε ο Χουάνγκ «Έπρεπε να παλέψεις για να κερδίσεις».

Αν και ο Χουάνγκ έχει δει μεγάλο μέρος του κόσμου, όχι μόνο τη Νότια Κορέα, εγκλωβισμένο σε ένα είδος παιχνιδιού του καλαμαριού λόγω της αυξανόμενης οικονομικής ανισότητας, είπε ότι το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό στην πατρίδα του.

Η γέφυρα Mάπο της Σεούλ έχει γίνει το επίκεντρο των αυτοκτονιών

Μήπως δεν είναι όμως ακριβώς έτσι;

Ο Γκόρντον Τσανγκ, συγγραφέας του «Losing South Korea», είπε ότι δεν είναι τυχαίο ότι το «Squid Game» και η βραβευμένη με Όσκαρ ταινία «Παράσιτο» - παρουσιάζουν με άσχημο τρόπο του Νοτιοκορεάτες.

«Οι κινηματογραφιστές είναι αριστεροί και προέρχονται από μια γενιά στη Νότια Κορέα που μισεί την Αμερική», είπε ο Τσανγκ. «Έκαναν τη Νότια Κορέα να φαίνεται φρικτή - παρόλο που δεν είναι πραγματικά τόσο άσχημα τα πράγματα. Όλοι νομίζουν ότι εμπλέκονται σε αυτόν τον υπαρξιακό αγώνα».

Ο Τσανγκ πρόσθεσε ότι η αριστερή κυβέρνηση του προέδρου της Νότιας Κορέας Μουν Τζε-ιν προσπαθεί «να καταστρέψει τη δημοκρατία και να αποκαταστήσει την ενότητα με τη Βόρεια Κορέα».

Και όλα αυτά αποτελούν μεγάλη προπαγάνδα για τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν, λένε οι ειδικοί.

«Ο Κιμ πρέπει να είναι ενθουσιασμένος με το πώς απεικονίζεται η Νότια Κορέα στον κόσμο» , είπε στην The Post ο Μάικλ Μάντεν, μη μόνιμος υπάλληλος στο Stinson Center και ειδικός για θέματα της Βόρειας Κορέας. «Μιλάει πάντα για την επιρροή της Δύσης και τον καταναλωτισμό της νοτιοκορεατικής και αμερικανικής κοινωνίας. Πρέπει να λατρεύει το «Squid Game»», ανέφερε.

Ο Κιμ είναι γνωστό ότι τάσσεται ενάντια σε αυτό που αποκαλεί «παρακμιακό τρόπο ζωής» της Δύσης. Αν και αυτός και η οικογένειά του είναι γνωστοί για τη μυστική κατανάλωση μιας μεγάλης ποικιλίας προϊόντων πολυτελείας που εισάγονται κρυφά από το εξωτερικό, ο Κιμ παρουσιάζεται ως αυστηρός εθνικιστής, που έχει ως σκοπό να διατηρήσει τις παραδοσιακές κορεατικές αξίες.

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Βόρειας Κορέας αποκάλεσαν το «Squid Game» παράδειγμα της «θηριωδίας» μιας «νοτιοκορεατικής καπιταλιστικής κοινωνίας όπου η ανθρωπότητα εκμηδενίζεται από τον ακραίο ανταγωνισμό», απεικονίζοντας μια «άνιση κοινωνία όπου οι ισχυροί εκμεταλλεύονται τους αδύναμους».

«Ο Κιμ πρέπει να είναι ενθουσιασμένος με το πώς απεικονίζεται η Νότια Κορέα στον κόσμο», λέει ο Μάικλ Μάντεν για τον Βορειοκορεάτη δικτάτορα Κιμ Γιονγκ-ουν

Αλλά ο Σον Κινγκ, ειδικός του Park Strategies στην Ασία, δηλώνει πως διαφωνεί ότι το "Squid Game" είναι μια «κατάργηση» της Νότιας Κορέας και του λαού της.

«Αυτό που κάνει το 'Squid Game' είναι να επιτρέπει στους ανθρώπους σε άλλες χώρες να βλέπουν τους Νοτιοκορεάτες ως ανθρώπους με τα ίδια προβλήματα που έχουν και εκείνοι», είπε ο Κινγκ. «Μπορούν να σχετίζονται περισσότερο με τους Νοτιοκορεάτες. Τους εξανθρωπίζει ακόμα κι αν παρουσιάζονται με άσχημο πρίσμα. Τους κάνει περισσότερο σαν εμάς, κάτι που μακροπρόθεσμα δεν είναι καλό για την Κιμ. Δεν του αρέσουν οι άνθρωποι που σχετίζονται περισσότερο με τους Νοτιοκορεάτες».